Een winter in Noorwegen.

Het is nu februari 2015 en we hebben er al één helft van de winter opzitten.

Tijd om het op het blog te verwerken.

Aan de mooring bij Hakoy

Begin september liggen we bij Hakoy aan de mooring. We huren een auto en bekijken Lapland en trekken regelmatig de bergen in. De eerste sneeuw valt erg vroeg dit jaar. Eind september ziet alles al even wit. Begin oktober liggen we in een spin met 6 lijnen vlak voor het huis van Gerd en Charlotte, zodat we stroom hebben en water kunnen tanken.                                                                                    

In de bergen al vorst.

Prachtige natuur.

Oktober is een prachtige maand met vooral in de weekenden buitengewoon mooi weer. We kunnen volop de bergen in. De meertjes bovenin de bergen zijn dan al bevroren. In deze periode bereiden de Noren zich op de winter voor door sneeuwschuivers en bulldozers op centrale plekken neer te zetten. De winkels komen vol te hangen met kachels, isolatiemateriaal, warmte kleding en al wat nodig kan zijn in de winter. Zij maken zich niet zo druk als er een paar centimeter sneeuw valt. Automobilisten passen hun snelheid aan, het personeel op de sneeuwschuivers doen hun werk. Zij zijn voor een hele winter ingehuurd en dag en nacht inzetbaar. De bewoners blazen hun erf schoon met wat kleiner materiaal. Als het glad wordt dan strooien ze geen zout, maar kleine steentjes. Dit doen ze met een bulldozer met laadbak, waarin strooigaten zijn. Op de fietspaden blijven altijd wel ijs- of sneeuwresten liggen, dus dit grit geeft houvast. Auto’s hebben allemaal spijkerbanden, die rijden het ijs in een droge periode van de weg af, zodat er alleen in het midden van de weg wat ijs blijft liggen.                                             Veel mensen lopen op spijkerzooltjes of spikes. Oudere mensen lopen achter een slee. Zijn de sneeuwhopen te hoog dan wordt de sneeuw het water ingeschoven. In de stad wordt de sneeuw, die eerst aan de kant geschoven is, in grote vrachtwagens geblazen en afgevoerd.

De maan om twee uur 's middags.

De dagen worden steeds korter. De poolnacht valt in als op 21 november de zon twee maanden niet meer boven de horizon komt. Toch is er in het donkerste gedeelte van die periode nog drie uurtjes (schemer)licht. Ten zuiden van ons zie je dan de mooiste wolkenluchten. Er zijn heerlijk rustige dagen met flinke vorst van min 10 tot min 15. De kou is, door de lage luchtvochtigheid, hier veel aangenamer dan in Nederland. Het is heerlijk om  dan naar buiten te gaan. We gaan op pad om onze boodschappen te doen of maken een lange wandeling en fietsen regelmatig naar het Kaldfjord om naar de walvissen te kijken. Ook voor de Noren zijn de walvissen en orka’s een hele bezienswaardigheid. Toeristenboten, viskotters, kano’s en zelfs marine boten zie je dan in het fjord vlakbij de dieren varen.

De kerstboom op het plein in Tromso

Verschillende malen gaan we op de mountainbike met spijkerbanden naar de stad. Het komt ook voor dat het hard waait en koud is. Tot nu toe gebeurt dit niet zo heel vaak. Eerste kerstdag is het guur en staat er een harde wind. We worden wakker met een dik pak sneeuw om ons heen. Flip en Ank, andere Nederlandse zeilers, die hemelsbreed 2 mijl verderop liggen en deze winter ook op hun boot verblijven, komen eten. Oud en nieuw vieren we bij hen aan boord met oliebollen en champagne.

Bij de hut op Kvaloya.

 In Eidkjosen verkopen ze vuurwerk in een gebouwtje net naast de supermarkt. Alles staat 

daar meer dan een week open en bloot opgestapeld en voor het raam staat een televisie om te laten zien hoe het vuurwerk eruit ziet als het aangestoken wordt. Dit kom je in Nederland niet tegen, daar moeten de voorraden in bunkers opgeslagen worden. Tien minuten voor twaalf beginnen ze met het afsteken van het vuurwerk en om 0.15 uur zie en hoor je niets meer.

Het pakketje is binnen

Kleur- en tekenwerk van de kleinkinderen.

Half december hebben onze kinderen Bas, Ilona, Wouter en Jiska een pakketje op de post gedaan. Wij kijken daar erg naar uit en wachten tot het er is. Uiteindelijk komt het pakketje, nadat het een tijdje in Engeland gelegen heeft, half januari alsnog op de goede plek aan. Heerlijk en erg leuk is het dan om de post te lezen, maar vooral ook de tekeningen en de kleurplaten, die Danny, Bryan en Levi, onze kleinkinderen, gemaakt hebben te bekijken. Van zoon Erik ontvangen we een door hem samengestelde kalender met de mooiste foto’s die hij in Groenland en Arctisch Canada heeft gemaakt toen hij daar afgelopen zomer drie maanden verbleef.

De zon, het is bijna zover. Prachtige luchten geeft het.

De zon hebben we in de laatste week van januari al even gezien. Je bent bijna vergeten hoe de wereld er uitziet als de zon schijnt. Een heerlijk gevoel is dat en iedere keer kijk je even achter je om te zien hoe hoog ze staat. Het licht doet gewoon zeer aan je ogen, maar maakt je blij en geeft energie.

Een zon onder de streep en boven de streep!

Vanaf de boot op de ski.

Ondertussen hebben wij al verschillende malen op de ski’s gestaan. Vlakbij ons ligt een vrij vlak stukje grasland. Hier kunnen we eens proberen hoe het is om op de lange latten te staan. De stijgvellen eerst maar onder en gewoon lopen. Dit gaat best goed. De eerste keren dat je valt is het lastig om op te staan. Al stoeiend en spartelend lukt het wel. Later gaat het steeds vlotter. Andere keren gaan we de heuvel op, dan moet je echt klimmen. Het vergt veel kracht in je armen als het echt wat steiler wordt. Voor mij is dit lastiger dan voor Wim. Aan de andere kant van het huis kunnen we ook heuvels af gaan en skiën voor het eerst zonder de stijgvellen.                                         Het mooie is dat je overal tussendoor mag, wel uitkijken natuurlijk als de bomen en de struiken dichtbij elkaar staan. Zo krijgen we al meer en meer ervaring. Nog even en we kunnen skiën zoals de Noren het doen. Een paar rake klappen en we zijn de heuvel op en dalen met een bloedgang weer naar beneden. Vanuit de boot kijken we op de bergen om ons heen. Tot ’s avonds laat zie je de lichten van de skiërs naar beneden gaan.

Cross country skien

Baby’s gaan met pa mee in het in Nederland welbekende fietskarretje, maar dan met ski’s i.p.v wielen. Van jongs af aan staan de kinderen al op de lange latten en glijden een heuveltje af, waar pa of ma hen opvangt.

Regelmatig zien we het Noorderlicht verschijnen. Het is een mooi gezicht die uitwaaierende groene wolken. Het is echter opvallend hoe snel het dan ook weer verdwenen kan zijn. Daar foto’s van maken is erg moeilijk. Het groen op de foto’s in tijdschriften is veel donkerder dan wij het in werkelijkheid zien. Misschien is daar de verfpot bijgehouden?

De donkere uren op de boot vullen we met lezen, soms kijken we naar een film en houden de mails en het blog bij als er internet is. Het internet is heel wisselend. Dan gaat het een paar weken erg goed en zo heb je een aantal weken helemaal geen internet meer.

Klusjes moeten er natuurlijk ook gedaan worden. Half februari komen Pim en Ankie een weekje bij ons. Er staat nu druk achter om voorin alles af te hebben als zij komen. “Gelukkig” zijn de laatste dagen van januari, koud, guur en bijna zonloos en gaat Wim aan de gang. Als het weer straks mooier wordt en de zon volop gaat schijnen hoeft dat in ieder geval niet meer te gebeuren. (Het blijkt dat januari sinds jaren niet meer zo koud geweest is.)

Er kan weer verder gewerkt worden.

Wim maakt planken aan de wand in de slaapkajuit voorin en in de kajuit komt er nog een boekenplank bij. Hout halen we bij de houthandel in het dorp en lopen dan met de plaat hout onder de arm naar de boot.

Zicht op Hakoy vanaf een berg.

Nu komen we erachter waar de isolatie nog niet optimaal is. Als we dan in de bouwmarkt een paar bussen purschuim ophalen en ik een aardappelschilmesje in het karretje gooi, hoor ik even later een gesis. Oef……  een van die bussen loopt leeg. Snel de andere spullen er uit gehaald en in veiligheid gebracht. Wat geeft dat een puinhoop zeg! Het personeel doet er laconiek over en weet er wel raad mee. Wij pakken een nieuwe bus uit het schap en vertrekken weer. Het zal je maar gebeuren dat er eentje stuk gaat in je rugtas.                                                                                                 Water hebben we natuurlijk ook nodig. Er worden twee slangen aan elkaar gekoppeld en dan reikt de slang juist tot aan de boot. Als het hard vriest blijken de afsluitdoppen in een mum van tijd aan het dek vastgevroren te zitten.

 Eén keer in de maand worden de motor en de generator gestart. Eind januari moet de generator gestart worden, omdat in de hele omgeving de stroom uitgevallen is. Later blijkt dat heel Noord Noorwegen zonder stroom gezeten heeft. Juist die dag staat er een harde, gure oostenwind en stormt het niet ver bij ons vandaan. Na vijf kwartier is de storing weer verholpen en zie je de lichten in Eidkjosen en Tromsø weer branden, dus hebben wij ook weer stroom.

Er valt nog veel meer te vertellen, maar dat bewaren we voor een volgende keer. De tijd gaat erg snel en voor we het weten zal het voorjaar zijn en trekken we weer verder.

 

Sneeuw ruimen in de stad.

Yes we zien weer een klein stukje van de zon.

Boten trekken altijd

De Tirpitz

                                                   

                                         De Tirpitz.

In het noorden van Noorwegen is er tijdens de oorlog van 40/45 veel strijd geleverd.Ook bij het eiland Hakoy waar wij deze winter verblijven was dat het geval.
. 


Halverwege de weg staat een bordje dat ons naar een monument leidt en even verderop zie je bij laag water de contouren van een werkplatform boven het water uitsteken. Wat is hier allemaal gebeurd?

Op deze plek werd de Tirpitz ( een zusterschip van de Bismarck) op 12 november 1944 door Britse Lancaster bommenwerpers tot zinken gebracht. Twee voltreffers en een derde "Tall Boy" bom heel dichtbij maakten dat het schip binnen 10 minuten kapseisde en zonk. Bij deze aanval verloren 971 van de 2608 bemanningsleden het leven.


De Tirpitz ( vernoemd naar Alfred von Tirpitz een belangrijk Duitse admiraal) werd in 1941 te water gelaten. Op de werf werd de boot al door Engelse bommenwerpers bestookt, wat alleen de bouw vertraagde, maar geen ernstige schade bracht. Het slagschip was 253 meter lang, 36 meter breed, stak 10 meter diep en woog 52600 ton.                                                                                                  Hitler stuurde de Tirpitz beladen met oorlogsmaterieel naar het Noorden van Noorwegen om via de Barentszee Moermansk en de Russische border in handen te krijgen.  Een belangrijk bolwerk vanwege de olie. Hij heeft er veel voor gedaan en er zijn veel mensen ingezet om dit doel te bereiken. Helaas waren ze niet tegen de zware omstandigheden opgewassen. Er zijn veel dorpjes in brand gestoken en de enigste keer dat de Tirpitz zijn belangrijkste afweergeschut toepaste was tijdens bombardementen op Spitsbergen,
Brandstof gebrek was een steeds terugkerend probleem en een grote handicap om acties te ondernemen. Om die reden probeerden ze konvooien te overvallen om maar aan brandstof te komen.

Toen het slagschip in september 1943 in een fjord bij Alta lag werd het door Britse mini onderzeeers flink beschadigd. Later werd de Tirpitz weer ontdekt terwijl ze afgemeerd lag langs rotsen van de Noorse kust, zodat het beschermd werd tegen aanvallen vanuit het ZW.                                           Voor de bemanningsleden was het eentonige periode. Ze hakten bomen om om het schip te camoufleren en ze waren verplicht om hun conditie op peil te houden.
In november 1944 dook het schip weer op in het fjord bij Hakoy, waar de Engelsen de Tirpitz dus bombardeerden om zich over te geven met de ondergang als gevolg. 
De sloop was een immense klus. Het duurde zeven jaar voor het schip in een gezamenlijke Duitse en Noorse berging in stukken was gesneden, Het plaatstaal werd gebruikt om de wegen te verharden.

 Op 12 november j.l was het 70 jaar geleden.                                                           Elk jaar worden er nog wat bloemen neergelegd en kaarsjes aangestoken.

In de omgeving liggen nog verschillende kratergaten die in stilte vertellen dat die Tall Boy bom zijn doel gemist had.

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                         



In die tijd stond er een rood houten schuurtje.
Nu resteert alleen het geraamte en de geschiedenis hier nog.
                                                                         

Mørketid en GOD JUL

De periode dat de zon zich niet meer laat zien wordt door de Noren Mørketid of te wel poolnacht genoemd. Hier in Tromsø komt de zon van 27 november tot 21 januari niet boven de horizon / bergen. In deze laatste weken voor de kortste dag, wordt het om ongeveer 9.30 uur wat lichter en om 13.30 uur begint het te schemeren en al snel daarna is het donker. Het is dus niet de hele dag donker, zoals veel mensen denken. De hoeveelheid licht is sterk afhankelijk van het weer. Er is een groot verschil tussen een heldere - of een bewolkte dag en het verschil is nog veel groter als er sneeuw ligt en of de maan schijnt. De zonnewende is op 22 december. Dan staat de zon op de meest zuidelijkste positie. Dat is precies boven de steenboks keerkring. Bij ons houdt dit in dat deze dag de kortste schemerperiode kent. Daarna draait het Noordelijk halfrond weer langzaam richting de zon. De schemerperiode wordt daarmee wat langer en wat lichter tot we op 21 januari de zon weer kunnen verwelkomen. 

 Dit plaatje laat het draaien van de aarde rond de zon zien in een periode van een jaar. De vier posities van de aarde geven de seizoenenzomer, herfst, winter en lente weer.  De aarde draait om haar as onder een hoek van ongeveer 22 graden. Dit heeft tot gevolg dat de polen een periode van continue licht of donker kennen.

Het volgende plaatje geeft de poolcirkel duidelijk weer en daarmee de grens van licht en donker tijdens de winter zonnewende.

Wij genieten van de prachtige wolkenluchten als de zon ten zuiden van ons moet schijnen. Dit is een kleurrijk gebeuren. Elke dag ziet het er weer anders uit.  Deze foto is op 24 december 's middags om twaalf uur genomen. 











Veel activiteiten proberen we bij daglicht uit te voeren. Dit lukt natuurlijk lang niet altijd en dan lopen of fietsen we in het donker een stuk over een vrij drukke weg, de rest is allemaal fiets- en wandelpad. Automobilisten zijn erg attent en wijken direct uit of laten je oversteken.


  Op deze lange donkere dagen lezen we veel, doen wat klusjes en als we sporadisch internet hebben, zijn we druk met het bijwerken van het blog of het schrijven van mails naar familie en vrienden en het bijhouden van het nieuws. We slapen minimaal 8 uur per nacht en dan is het een enkele keer nog moeilijk om het bed uit te komen. De donkerte heeft dus best effect op je lichaam.



Het is heerlijk om elke dag een eind te wandelen. De ene keer door de sneeuw in het bos en over  de lage bergen van Hakoy, Een andere keer lopen we naar het fjord waar de walvissen zich te goed doen aan de haring en regelmatig fietsen we naar de stad.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                            In de stad staat een mooie witte boom.  Sfeervol vooral als het donker is.

 In deze hut wilden wij oud en nieuw vieren. Eerst maar eens geprobeerd om een vuurtje te stoken.

Dat was geen probleem. Alleen trok de rook niet weg en bleef in de hut hangen. Geen goed idee om daar een avondje te zitten. Jammer het leek ons erg leuk.

Dan deze foto maar als kerstkaart gebruikt.  

En dan is het eerste kerstdag. Er valt veel sneeuw. Wel meer dan 20 cm. Als we van boord willen moet er dus eerst sneeuw geruimd worden. Het werd een dag van binnenblijven en lezen, want er stond ook nog een harde wind.

Later zie je in het dorp de mensen aan het sneeuw ruimen. De ene keer met grote trekkers, de ander keer zie je ze met kleinere machines de sneeuw weg blazen. De sneeuwschuivers en bulldozers zijn lang bezig om de wegen te onderhouden.

 En dan kunnen wij ook op de ski's. Voor het eerst van ons leven staan we op de latten. We beginnen op een vlak stukje weiland om een beetje feeling met ski's te krijgen. 
Het opstaan als je gevallen bent is een kunst apart. Lachen, gieren en brullen.......... maar we gaan ervan uit dat we leuke tochten kunnen maken.


Wij wensen iedereen een heel goed en gezond 2015.

Gouden momenten.

Op een avond lopen we om 23.00 uur in een witte wereld terug naar de boot. Het vriest 6 graden en het is een heldere avond met een lucht vol sterren en een afnemende maan. Het voelt helemaal niet koud aan. Boven Tromsø hangt een uitgestrekte witte wolkenband.

Op Hakoy, bijna bij de boot, zien we achter ons het noorderlicht over de berg komen. De groene vlammen steeds verder uitwaaierend en over ons heen trekkend. Even stilstaan en genieten van al dit moois. Als we ons weer omdraaien om verder te gaan, lopen er twee elanden vlak naast ons over een veldje. De contouren staan prachtig afgetekend in het maanlicht. Een beeld om lang op je netvliezen te houden. De volgende ochtend staan de twee elanden op het veld vlakbij de boot te eten van de heideplanten en de takjes van de boompjes.